Materiały do ćwiczenia 3

1. Łuk aorty i jego gałęzie
2. Aorta zstępująca
3. Nerwy: lewy przeponowy, lewy błędny i nerwy trzewne
4. Pień współczulny
5. Korzeń płuca lewego
6. Przełyk

1. Łuk żyły nieparzystej
2. Żyły: główna górna i nieparzysta
3. Nerwy: prawy przeponowy, prawy błędny i nerwy trzewne
4. Pień współczulny
5. Korzeń płuca prawego
6. Przełyk i tchawica

Do zapamiętania przede wszystkim: w śródpiersiu górnym w jego tylnej części znajduje się: tchawica, przełyk i przewód piersiowy.

Część przednia

1. Grasica
2. Tętnice piersiowe wewnętrzne
3. Żyły piersiowe wewnętrzne

Część środkowa

1. Łuk aorty i odchodzący od niego pień ramienno-głowowy
2. Żyły ramienno-głowowe
3. Żyła główna górna
4. Tętnica szyjna wspólna lewa
5. Tętnica podobojczykowa lewa
6. Nerwy przeponowe

Część tylna

1. Tchawica
2. Przełyk
3. Łuk żyły nieparzystej
4. Nerwy błędne
5. Nerwy krtaniowe wsteczne
6. Splot sercowy
7. Pnie współczulne
8. Przewód piersiowy
9. Węzły chłonne

1. Tętnice piersiowe wewnętrzne
2. Żyły piersiowe wewnętrzne
3. Węzły chłonne

Tutaj najważniejsze do zapamiętania jest serce i naczynia z sercem związane: uchodzące do przedsionków i wychodzące z komór (wytłuszczone poniżej). Proszę też zapamiętać, że znajdują się tu oskrzela główne.

1. Serce
2. Aorta wstępująca
3. Pień i tętnice płucne
4. Żyły płucne
5. Żyła główna górna i dolna
6. Żyła nieparzysta
7. Rozdwojenie tchawicy
8. Oskrzela główne
9. Nerwy przeponowe
10. Splot sercowy
11. Węzły chłonne

1. Przełyk
2. Aorta zstępująca
3. Żyła nieparzysta krótka
4. Nerwy błędne
5. Splot przełykowy
6. Pnie współczulne
7. Nerwy trzewne
8. Przewód piersiowy
9. Węzły chłonne

Serce posiada: podstawę, koniuszek, cztery powierzchnie i cztery brzegi.

• Serce znajduje się w jamie osierdziowej, w worku osierdziowym.
• Położone jest powyżej przepony, w śródpiersiu środkowym, na wysokości od 2 do 5 lub 6 żebra.
• Położone do przodu od kręgosłupa
• Położone ku tyłowi od mostka
• Położone na lewo od linii pośrodkowej (biegnącej pionowo przez środek ciała).

• Za unerwienie serca odpowiada splot sercowy. Do splotu sercowego docierają:
  • Włókna nerwu błędnego (lewego i prawego).
  • Włókna pnia współczulnego.
• Serce jest pobudzane przez układ współczulny (dotyczy na przykład zwiększenia częstości skurczów).
• Serce jest hamowane przez układ przywspółczulny (dotyczy na przykład obniżenia częstości skurczów).

Tutaj bardzo ważne jest, żeby rozróżnić naczynia odprowadzające krew z serca od naczyń zaopatrujących samo serce.

Tętnice odprowadzające krew z serca:

1. Aorta wstępująca
2. Pień płucny

Naczynia zaopatrujące serce:

1. Tętnice wieńcowe: prawa i lewa

Tutaj bardzo ważne jest, żeby rozróżnić naczynia doprowadzające krew do serca od naczyń zaopatrujących samo serce.

Żyły doprowadzające krew do serca:

1. Żyły główne: górna i dolna
2. Żyły płucne: prawe i lewe

Żyły zaopatrujące serce (odbierające krew z tętnic wieńcowych):

1. Trzy żyły sercowe: mała, średnia i wielka
2. Żyła tylna komory lewej
3. Żyła skośna przedsionka lewego

Odcinek początkowy, biegnie w obrębie worka osierdziowego.

Tuż nad zastawką aorty (należącą do zastawek półksiężycowatych) odchodzą tętnice wieńcowe.

To jako ciekawostka: w prawej ścianie tej części znajduje się poszerzenie, tzw. zatoka czwarta, przyjmująca uderzenie strumienia krwi przy każdym skurczu serca. W tym miejscu najczęściej tworzy się tętniak aorty.

Od łuku aorty odchodzą ważne tętnice:

• Nieparzyste:
  1. Tarczowata. Tworzy charakterystyczne uwypuklenie (wyniosłość krtaniową) zwane “jabłkiem Adama”
  2. Pierścieniowata
  3. Nagłośniowa. Zamyka wejście do krtani (np. podczas połykania), dzięki naciskowi nasady języka.
• Parzyste
  1. Nalewkowate
  2. Rożkowate
  3. Klinowate
  4. Trzeszczkowate (niestałe)

Jama krtani składa się z trzech pięter:

1. Przedsionek krtani
2. Jama pośrednia krtani
   • Głośnia i szpara głośni
   • Fałdy przedsionkowe
   • Fałdy głosowe
   • Kieszonka krtaniowa
3. Jama podgłośniowa. Kończy się przy pierwszym pierścieniu tchawicy.

Mięśnie krtani podzielone są na:

1. Mięśnie zwężające szparę głośni
2. Mięsień rozszerzający szparę głośni (jest tylko jeden: nalewkowo-gnykowy tylny)
3. Mięśnie napinające fałdy głosowe
4. Mięśnie rozluźniające fałdy głosowe

Unerwienie krtani:

• Dwie gałęzie nerwu błędnego
  • Nerw krtaniowy górny
  • Nerw krtaniowy dolny

Oskrzele główne prawe (przebiega bardziej pionowo niż oskrzele główne lewe i jest od niego grubsze, ale też krótsze). Dzieli się na:

• Oskrzele płatowe górne prawe
• Oskrzele płatowe środkowe
• Oskrzele płatowe dolne prawe

Oskrzele główne lewe jest bardziej poziome niż oskrzele główne prawe, także cieńsze i dłuższe). Dzieli się na:

• Oskrzele płatowe górne lewe
• Oskrzele płatowe dolne lewe

Każde płuco posiada: podstawę, szczyt, 3 powierzchnie i 3 brzegi.

• Podstawa płuca: sąsiaduje z przeponą.
• Szczyt płuca: wystaje ponad otwór górny klatki piersiowej. W trakcie badania stetoskopem osłuchuje się właśnie szczyt płuca (w dole obojczykowym).

Znajduje się na powierzchni śródpiersiowej.

Elementy wymienione poniżej (zawarte we wnękach płuc) tworzą korzenie płuc.

Wnęka płuca lewego zawiera:

• wejście tętnicy płucnej lewej.
• wejście oskrzela głównego lewego.
• ujście żył płucnych (górnej i dolnej).

Wnęka płuca prawego zawiera:

• wejście oskrzela płatowego górnego (nadtętniczego).
• wejście tętnicy płucnej prawej.
• wejście oskrzeli głównych: środkowego i dolnego.
• ujście żył płucnych (: górnej i dolnej).

Oba płuca podzielone są głębokimi szczelinami na płaty (wyraźnie widoczne). Następnie, płuca podzielone są na segmenty, które związane są z budową drzewa oskrzelowego.

Płuco prawe

1. Płat górny
2. Płat środkowy
3. Płat dolny

Płuco lewe

1. Płat górny
2. Płat dolny

Płaty prawego płuca oddzielone są dwiema szczelinami: skośną i poziomą.

Płaty lewego płuca oddzielone są tylko jedną szczeliną: skośną.

Tutaj należy zwrócić uwagę, że są dwa “systemy”. Dwa rodzaje unaczynienia o odmiennym przeznaczeniu: czynnościowe i odżywcze.

Unaczynienie czynnościowe:

Związane z wymianą gazową. Doprowadza krew z serca do płuc (tętnice) i odprowadza z płuc do serca (żyły). Należą tu:

• Tętnice płucne: prawa i lewa.
• Żyły płucne: górna i dolna w obu płucach, łącznie są więc 4 żyły płucne.

UWAGA: Tętnice płucne zawierają krew odtlenowaną, a żyły płucne zawierają krew utlenowaną!

Tętnica płucna prawa rozdziela się na trzy tętnice płatowe, a następnie na tętnice segmentowe. W przypadku tętnicy płucnej lewej schemat rozgałęzień jest zmienny.

Unaczynienie odżywcze

Są to naczynia odżywiające same płuca (podobnie jak naczynia wieńcowe odżywiają serce). Należą tu:

• Tętnice oskrzelowe (gałęzie oskrzelowe aorty). Odchodzą od aorty. Dochodzą do oskrzeli głównych i rozgałęziają się wraz z nimi.
• Żyły oskrzelowe. Odbierają krew z oskrzeli.

Płuca unerwione są przez:

1. Włókna przywspółczulne nerwu błędnego
2. Włókna pnia współczulnego.

Płuca (i opłucna) są pozbawione zakończeń nerwowych wrażliwych na ból, dlatego ból w klatce piersiowej jest zawsze związany z otaczającymi strukturami.

Opłucna jest błoną otaczającą płuca. Każde z płuc otoczone jest osobnym workiem opłucnej.

Opłucna zawiera dwie blaszki:

1. Opłucna ścienna: styka się ze śródpiersiem i przeponą)
2. Opłucna trzewna: pokrywa płuca i ściśle do nich przylega. Inaczej opłucna płucna).

Pomiędzy blaszkami znajduje się wypełniona płynem jama opłucnej. Płyn zmniejsza tarcie, a więc ułatwia ruchy płuc przy oddychaniu.

Dostanie się powietrza do jamy opłucnej powoduje odmę (na skutek przerwania opłucnej).