Materiały do ćwiczenia 8

Typy połączeń czaszki to:

Tworzony przez kości:

1. Czołową (tylko część oczodołową).
2. Klinową (skrzydło mniejsze i trzon).
3. Sitową (tylko blaszkę sitową).

Przedni dół czaszki zawiera blaszkę sitową. W blaszce sitowej znajduje się ok. 20 otworów sitowych, przez które przechodzą nerwy węchowe do jamy nosowej.

Przedni dół czaszki zawiera też kanał wzrokowy przez który przechodzi nerw wzrokowy i tętnica oczna.

W przednim dole czaszki leżą płaty czołowe mózgu.

Tworzony przez kości:

1. Kość skroniową (część łuskowa i skalista).
2. Kość klinową (skrzydła większe i trzon z siodłem tureckim).

Dół środkowy czaszki zawiera:

1. Szczelinę oczodołową górną, przez którą do oczodołu przechodzą nerwy (bloczkowy, okoruchowy, oczny, odwodzący) i żyła oczna górna.
2. Siodło tureckie, które tworzy dół przysadki mózgowej.
3. Otwór okrągły: przechodzi tu nerw szczękowy do dołu skrzydłowo-podniebiennego.
4. Otwór owalny: przechodzi tu nerw żuchwowy to dołu podskroniowego.
5. Otwór kolcowy: przechodzą tu naczynia krwionośne i nerwy do dołu podskroniowego.
6. Otwór poszarpany: przechodzi tu tętnica szyjna wewnętrzna oraz inne naczynia i nerwy do podstawy czaszki zewnętrznej.
7. Kanał tętnicy szyjnej: przechodzi tu tętnica szyjna wewnętrzna oraz inne naczynia i nerwy do podstawy czaszki zewnętrznej.

W dole środkowym leżą płaty skroniowe mózgu.

Tworzony przez kości:

1. Kość klinowa (trzon)
2. Kość potyliczna
3. Kość skroniowa (część skalista)
4. Kość ciemieniowa

Dół tylny czaszki zawiera:

1. Otwór wielki. Przez ten otwór pień mózgu opuszcza czaszkę i przechodzi w rdzeń kręgowy. Przez otwór wielki przechodzą też dwie tętnice kręgowe.
2. Przewód słuchowy wewnętrzny
3. Otwór szyjny, przez który w kierunku zewnętrznej podstawy czaszki przechodzi nerw błędny, żyła szyjna wewnętrzna i inne nerwy oraz naczynia krwionośne.
4. Kanał nerwu podjęzykowego, przez w kierunku zewnętrznej podstawy czaszki przechodzi nerw podjęzykowy i naczynia krwionośne.

Tworzony przez kości:

1. Kość czołowa (powierzchnia skroniowa)
2. Kość klinowa (skrzydło większe)
3. kość ciemieniowa
4. Kość skroniowa (część łuskowa)

Zawiera:

1. Mięsień skroniowy
2. Gałęzie nerwów: żuchwowego, skroniowego głębokiego, twarzowego
3. Nerw uszno-skroniowy
4. Tętnicę skroniową górną

Tworzony przez kości:

1. Kość klinowa (wyrostki skrzydłowe)
2. Szczęka (powierzchnia podskroniowa i wyrostek zębodołowy)
3. Kość skroniowa (tylko poziomy fragment części łuskowej)

Zawiera:

1. Dolną część mięśnia skroniowego
2. Mięsień skrzydłowy boczny
3. Naczynia i nerwy
4. Szczelinę oczodołową dolną, poprzez którą zachodzi komunikacja (połączenie) z oczodołem.

Tworzony przez kości:

1. Kość klinowa (wyrostek skrzydłowaty)
2. Kość podniebienna.

Zawartość:

1. Naczynia i nerwy, które docierają tu przez otwór okrągły (z wyżej opisanego dołu środkowego) i kanał skrzydłowy.
2. Otwór klinowo-podniebienny: miejsce komunikacji z jamą nosową.
3. Szczelina oczodołowa dolna: miejsce komunikacji z oczodołem.

Jama ustna posiada cztery ściany:

Jama ustna komunikuje się z przyległymi strukturami w trzech miejscach:

1. Otwór przysieczny: zawiera nerwy i prowadzi do jamy nosowej.
2. Kanał podniebienny większy: zawiera nerwy i naczynia, prowadzi do dołu skrzydłowo-podniebiennego.
3. Otwory podniebienne mniejsze: zawierają nerwy i naczynia. Prowadzą do kanału podniebiennego większego.

Jama nosowa ograniczona jest przez 5 ścian:

Nerwy czaszkowe stanowi 12 par nerwów rozpoczynających się na obszarze mózgowia.

Ogólnie, nerwy czaszkowe odpowiadają za:

• Odbiór wrażeń zmysłowych.
• Unerwienie niektórych grup mięśni (mięśnie twarzy, mięśnie gałki ocznej).
• Unerwienie gruczołów: ślinowych, łzowych itp – funkcje wydzielnicze.

Nerwy czaszkowe generalnie unerwiają narządy w obrębie głowy, jednak niektóre unerwiają również odległe obszary (nerw błędny sięga aż do jamy brzusznej).

Mózgowie wyposażone jest w 12 par nerwów czaszkowych. Nerwy te przebiegają głównie w obrębie głowy i posiadają różne funkcje: odpowiadają głównie za wrażenia zmysłowe, za działanie mięśni głowy (mimicznych, żucia) i za wydzielanie ze ślinianek lub gruczołów łzowych.

Nerwy te przechodzą przez czaszkę w precyzyjnie określonych miejscach – otworach, szczelinach kanałach.

• Kanał nerwu podjęzykowego: przechodzi przez niego nerw podjęzykowy. Znajduje się w kości potylicznej.
• Kanał nerwu wzrokowego: przechodzi przez niego nerw wzrokowy i tętnica oczna. Znajduje się w kości klinowej.
• Kanał tętnicy szyjnej wewnętrznej: przebiega przez niego tętnica szyjna wewnętrzna i splot szyjno-tętniczy wewnętrzny. Znajduje się części skalistej kości skroniowej. (Kość skroniowa jest bardzo złożona w budowie, dlatego ważne jest doprecyzowanie, że chodzi o część skalistą).
• Otwór poszarpany: Przebiega przez niego tętnica szyjna wewnętrzna (jest bardzo ważna, zaopatruje mózgowie w krew) i nerwy. Znajduje się pomiędzy kością klinową a kością skroniową.
• Otwór OKRĄGŁY: przebiega przez niego nerw SZCZĘKOWY (druga gałąź nerwu trójdzielnego). Znajduje się w kości klinowej.
• Otwór OWALNY: przebiega przez niego nerw ŻUCHWOWY (trzecia gałąź nerwu trójdzielnego). Znajduje się w kości klinowej.
• Otwór kolcowy: Związany z zaopatrzeniem w nerwy i naczynia opon mózgowych. Znajduje się w kości klinowej. Zawiera nerw kolcowy, który jest gałęzią oponową nerwu żuchwowego (który z kolei jest trzecią gałęzią nerwu trójdzielnego). Zawiera też tętnicę oponową.
• Otwór szyjny: przebiega przez niego nerw językowo-gardłowy, nerw błędny, nerw dodatkowy i naczynia krwionośne. Znajduje się na pograniczu kości skroniowej i potylicznej.
• Otwór słuchowy wewnętrzny: Jest to początek przewodu słuchowego wewnętrznego. Przechodzi tędy między innymi nerw twarzowy. Znajduje się w kości skroniowej.
• Otwór rylcowo-sutkowy: Przez ten otwór nerw twarzowy opuszcza jamę czaszki. Znajduje się w kości skroniowej.

Kość klinowa = kanał nerwu wzrokowego; otwór poszarpany (częściowo); otwór okrągły, otwór owalny, otwór kolcowy.
Kość skroniowa = kanał tętnicy szyjnej wewnętrznej; otwór poszarpany (częściowo), otwór szyjny (częściowo). Otwór słuchowy wewnętrzny. Otwór rylcowo-sutkowy.
Kość potyliczna = kanał nerwu podjęzykowego; otwór szyjny (częściowo).